BİYOLOJİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ
A B C D E-F G H I-İ-J K L M-N O-Ö P R S-Ş T U-Ü V X-Y-Z
Absisyon Tabakası : Yaprak sapının dip kısmında yer alan, birbiriyle gevşek olarak bağlantılı, ince duvarlı hücrelerden oluşan özel bir tabaka. Bu hücre tabakası, yaprağın bağlantısını zayıflatır ve yaprak dökümüne olanak verir.
Absorpsiyon ( Y. Ab-den+sobere-emme ) : Bir maddenin deri ve sindirim kanalı mukozası tarafından alınması.
Absorpsiyon spektrumu : Işığın bir maddeden geçerken emilen özel dalga boy larının enerji miktarı için bir ölçü. Her molekül kendine özgü bir absorpsiyon spektrumuna sahiptir.
Adaptasyon ( Uyum ) : Bir canlının kendi çevresine uyması, uymayı gerçekleş tiren olaylar, canlının çevresi içinde yaşamasına olanak veren özellik.
Adaptif Dallanma : Bir atasal türden farklı habitatlarda yaşayan türlerin evrim leşmesi.
Adenin ( Y. Aden-bez ) : Enerji iletiminde önemi olan nükleik asit ve nükleotid lerin adenozin tri fosfat( ATP ), adenozin di fosfat( ADP ), adenilik asit( AMP ) bileşeni.
Adenozin Tri Fosfat ( ATP ) : Adenin, riboz ve üç fosfat grubu içeren bir orga nik maddedir. Biyolojik sistemlerdeki enerji iletiminde birinci derecede önemlidir.
Adipoz ( L. Adiposis-yağa ait ) : Yağın depolandığı doku ta da yağ.
Adventif Kök ( Ek kök ) ( L. Ad-ya+Venire-gelmek ) : Normal olmayan bir yerden ( gövdeden ) çıkan kök.
Aerobik ( Y. Aero-hava ) : Yalnız moleküler oksijen bulunduğu zaman gelişme ya da metabolizleme.
Afaziya ( Y. A-yok+Phasis-konuşma ) : Beyin merkezlerinin hastalanması ya da zedelenmesi sonucu olarak bazı sembolleri ( Yazı ve söz olarak ) tanıyamama durumu.
Aglütinasyon ( L. Agglutinare-bir şeyi yapıştırmak ) : Bir sıvı içinde dağınık halde bulunan hücre ya da parçacıkların kümeleşmesi.
Agnata ( Y. Anathos-çene ) : Çenesiz balıklar. Lampetra sp., Mirine sp . ve bir çok sonu gelmiş türü içeren omurgalı sınıfı.
Akondroplaziya ( Y. A-değil+Chondros-kıkırdak+Plasscin-oluşturmak ) : Yeter siz kemik oluşumuna ve cüceliğe neden olan kemik gelişim ve olgunlaşmasında kalıtsal bozukluk.
Akromegali ( Y. Akron-kol ve bacaklar+Megalo-büyük ) : İskete kol ve bacaklar, burun, çene, el ve ayak parmaklarının fazla büyümesi. Hipofiz bezinden büyüme hormonun fazla salgılanması sonucu oluşabilir.
Akrozom ( Y. Akron-kol ve bacaklar+Soma-vücut ) : Sperma hayvancığının baş bölgesini örten şapka gibi yapıdır.
Aksiyon Potansiyeli : Faaliyette bulunan herhangi bir dokuda bir kas kasılırken ve salgı yaparken, sinirden impuls geçerken duyarlı bir aygıtla saptanabilen düşük güçte bir akım.
Akson ( Y. Axon-dingil ) : Sinir impulsunu hücreden öteye götüren sinir lifi.
Aktif Taşıma ( Aktif Transport ) : Bir maddenin, enerji harcanmasını gerektiren bir işlemle hücre membranı aracılığıyla, yoğunluk farkına bağlı olarak içe ya da hücre dışına taşınması.
Aktin : Kasta bulunan bir proteindir. Miyozinle birlikte kasın, kasılma ve gevşe mesini sağlar.
Alarm Renkliliği : Bazı hayvanların yaşamlarını sürdürmek için gösterdikleri renk adaptasyonları. Predatörler, parlak, belirgin renkler taşıyan bu hayvanların zehirli ya da tatsız olduğunu sanarak onları yemekten çekinirler.
Alel ( Y. Allelon-iki şeyden biri ) : Kromozomun belli bir yerinde ( lokus ) görüle bilen, bir genin değişik formlarıdır.
Algler : Gelişme sırasında embriyo teşkil etmeyen ve iletim dokusundan yoksun olan ve klorofil içeren büyük bitki gruplarından biridir.
Allontois ( Y. Allas-sosis+Eidos-şekil,biçim ) : Sürüngen, kuş ve memeli hayvan ların embriyo örtülerinden biridir. Sindirim kanalının son kısmından gelişen ve embriyonik sidik kesesi ya da koryona giden ve çıkan kan damarlarının kaynağı olan kese.
Alerji : Çevredeki bir maddeye karşı saman nezlesi, deri kızarması ya da astım biçiminde oluşan aşırı duyarlılık.
Alveol ( L . Alveus-içi boş ) : Torba biçiminde küçük boşluk ya da genişlemiş kısımdır.
Amensalizm : Biri ötekinden olumsuz olarak etkilendiği halde ikincisinin birin ci türün bulunmasından zarar görmemesi durumudur.
Aminoasit : Bir amino ( -NH 2 ) grubu ile bir karboksil ( -COOH ) grubu içeren bir organik bileşiktir. Aminoasitler, proteinleri oluşturmak için peptid bağlarıyla zincir biçiminde birbirine bağlanabilir.
Amipsi Hareket ( Y. Amoibe-değişme+Eidos-form ) : Bir hücrenin yalancı ayak lar yoluyla yaptığı hareket.
Amniyon ( Y. Amnion-kuzu ) : Sürüngen, kuş ve memeli hayvanların embriyo örtülerinden biridir. Embriyo etrafında su dolu kesedir.
Anabolizma ( Y. Anamole-atma ) : Enerji depolama, yani hücresel madde yapımı nı ve büyümeyi sağlamak üzere basit moleküllerin karmaşık molekülleri oluştur masına neden olan kimyasal reaksiyonlar.
Anaerobik ( Y. An-yok+Aero-hava+Bios-yaşam ) : Yalnız moleküler oksijenin yokluğunda gelişme ya da metabolizleme.
Anafaz ( Y. Ana-yukarı, geri, tekrar+Phasis-evre ) : Mitoz ya da mayoz hücre bölünmesinde metafazı izleyen ve kromozomların kutuplara doğru çekilmeye başladığı evre.
Anaflaksis ( Y. Ana-yukarı, geri, tekrar+Phylaksis-korunma ) : Organizmanın yabancı protein ya da başka maddelere karşı normalin üstünde aşırı reaksiyonu.
Analog ( Y. Analogos-orana göre ) : Görünüş ve işlerde benzer fakat köken bakı mından farklı.
Androjen ( Y. Andros-insan+Gennan-üretmek ) : Testesteron ya da öteki erkek eşey hormonlarından biri gibi erkek özelliğini veren herhangi bir maddedir.
Angiospermler ( Y. Angeion-damar+Sperma-tohum ) : Gerçek çiçekli trakeo fitler, çiçek ve meyvaya sahip, tohumları kapalı bir ovaryum içinde bulunan bitkilerdir.
Anhidrobağlar ( Y. Anhydros-susuz ) : İki molekül arasında su çıkması yoluyla oluşan bağlardır. Örneğin, bir molekülden OH, ötekinden H iyonu çıkarak.
Anter ( Y. Antheros-çiçeklenme ) : Çiçekli bir bitkide erkek organlardan biri, için de haploid spor ya da polen taneciklerinin oluştuğu polen keselerini ( mikrospo rangium ) içeren stamen kısmıdır.
Anteridyum ( L. Antera-çiçekten yapılan ilaç+Y. İdion-küçülmüş son ) : Çiçeksiz bitkilerde spermlerin oluştuğu erkek organdır.
Anterozoid : Mantarlarda hareketli eşeysel hücre.
Antibiotikler ( Y. Anti-karşıt+Bios-yaşam ) : Mikro organizmalar tarafından mey dana getirilen ve seyreltik çözelti halinde bakterilerin ve başka mikroorganizma ların gelişmesini engelleme, ya da onları tahrip etme yeteneğine sahip maddeler dir. İnsan, hayvan ve bitki hastalıklarının tedavisinde geniş ölçüde kullanılmıştır.
Antidiüretik Hormon ( Y. Anti-karşıt+Diuretikus-sidik meydana getirmeyi teş vik ) : Böbrek borucuklarında suyun geri emilmesini denetleyen ve hipofizin arka lobundan salgılanan hormondur.
Antijen ( Y. Anti-karşıt+Gennan-meydana getirmek ) : Bir organizmada özgül antikorların yapılmasını başlatan protein ya da protein+polisakkarit bileşiminde bir yabancı maddedir.
Antikor ( Antibodi ) : Kan ya da dokularda bulunan bazı yabancı maddelere karşı tepki olarak oluşturulan proteindir.
Antimetabolitler ( Y. Anti-karşıt+Metabollein-değiştirmek ) : Normal fizyolojik işlev için gereksinen maddelere sıkı yapısal benzerlik gösteren maddeler, esas metabolitin kullanılmasını engelleyerek ya da onun yerini alarak etkisini göste rir.
Antitoksin ( Y. Anti-karşıt+Toxicon-zehir ) : Bakteri tarafından salınan toksine ( genellikle protein ) karşı meydana getirilen bir antikor.(Antibodi)
Antosiyanin ( Y. Antho-çiçek+Kyanos-mavi ) : Kırmızı, mor ve mavi çiçeklerde ki bir renk maddesidir. Hidrolize olunca antosiyonidin ve şeker meydana getiren glikozitler oluşur.
Anyon ( Y. Ana-yukarı+İon-giden ) : Negatif yük taşıyan iyon.
Apikal Meristem ( L. Apex-tepe+Y. Merizein-taksim etmek ) : Kök ya da gövde ucunda bulunan farklılaşmamış embriyonik doku.
Apoenzim ( Y. Apo-den+En-içinde+Zyme-maya ) : Enzimin protein kısmıdır. Tam işlevsel enzim haline gelmek için özgül bir koenzime gereksinim duyar.
Arkegonyum ( Y. Arche-başlangıç+Gonos-döl ) : Çiçeksiz bitkilerde yumurtanın oluştuğu dişi organ.
Arkenteron ( Y. Arche-başlangıç+Enteron-bağırsak ) : Gastrulanın ortasında endodermle sarılı boşluk, ilk bağırsak.
Arter : Kanı yürekten vücudun çeşitli bölgelerine götüren kalın esnek duvarlı damar.
Arteriol ( Y. Arteria-atardamar ) : Kılcal damarın ucundaki küçük atar damar.
Artropod ( Y. Artrhon-eklem+Pous-bacak ) : Böcek ya da krustase gibi eklemba caklı bir omurgasız hayvan.
Asetilkolin : Organik bir baz olan kolinin asetik asitle esteridir. Normal olarak sinirlerin ucundan salgılanır.Sinir impulsunun sinapstan geçişini sağlar.
Asidozis : Vücuttan baz kaybı ya da asit birikmesiyle beliren patalojik durum dur. Yüksek hidrojen yoğunluğuyla belirlenir.( Düşük pH )
Asit ( L. Acidus-ekşi ) : Molekül ya da iyonlar su içinde hidrojen iyonlarını ( proton ) veren bir maddedir. Asitler ekşi bir tada sahiptir, mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir ve bazlarla birleşerek tuzları oluşturur.
Askospor ( Y. Askos-torba+Sporos-tohum ) : Özel bir spor muhafazası içinde bulunan, genellikle sekiz spordan oluşan dizi.
Ateliozis ( Y. Ateleia-tam olamama ) : Hipofizle ilgili cücelik.
Atom : Elementin kimyasal özelliğine sahip en küçük parçasıdır. Proton, nötron ve çekirdeğin çevresinde özgül bir yörünge üzerinde dönen elektronlardan oluş muştur.
Atom Yörüngesi : Atom çekirdeği etrafında bir elektronun izlediği yol.
Atreziya ( Y. A-yok+Tresis-delik ) : Normal vücut deliği, geçit ya da boşluğunun yokluğu ya da kapalılığı.
Atriyum ( Y. Atrion-salon, hol ) : Bir başka yapı ya da organa geçme olanağını veren odacık. Venadan kanı alan ve karıncığa pompalayan yürek odacığı.
Avikularya ( L . Avicula-kuş ) : Kuş başına benzeyen Briyoza kolonisinin bir üyesi.
A B C D E-F G H I-İ-J K L M-N O-Ö P R S-Ş T U-Ü V X-Y-Z
| 
